❤
In NL & BE bezorgd
Gratis bezorging vanaf €120,-
Bezorging dinsdag t/m zaterdag
Vanaf 1 product leverbaar
Vanaf 1 product graveren
Particulier en zakelijk
Betaal achteraf met Klarna
Je leert in dit artikel stap voor stap hoe je hout met een laser graveert. Ik leg duidelijk uit wat het unieke is aan lasergraveren en welke resultaten je kunt verwachten. De toon is praktisch en gericht op doe-het-zelvers en kleine makers.
Je krijgt concrete tips over materiaalkeuze, voorbereiding en ontwerp. Ook behandel ik machine-instellingen, veiligheidsmaatregelen en testmethodes. Zo voorkom je veelvoorkomende fouten.
Aan het einde kun je je eerste proefstukje maken en professioneel ogende gravures afwerken. Ik moedig je aan om te experimenteren en zorgvuldig te testen. Veel succes en veel graveerplezier!
In dit artikel gebruik ik praktische voorbeelden en foto’s zodat je snel ziet wat werkt. Volg de stappen en bouw je vaardigheden geleidelijk en met plezier op.
1
Hoe werkt lasergraveren op hout: basisprincipes en technieken
Wat gebeurt er fysisch?
Wanneer jouw laser op hout inwerkt, zet de stralingsenergie zich om in warmte. Die hitte veroorzaakt:
pyrolyse (afbraak van houtvezels via verhitting), wat leidt tot verkoling en donkerdere tinten;
verdamping of sublimatie van harsen en vezelmateriaal bij hogere energie, wat materiaal daadwerkelijk verwijdert;
uitgassen van vocht en harsen, wat soms lichte vlekken of randen geeft.
In de praktijk zie je dus zowel kleurveranderingen (karamelisatie/verkoling) als materiaalverlies. Een dunne, goed gefocuste laserspot geeft scherpe lijnen; een grotere spot levert zachtere randen.
Soorten lasers en machines
Diode-lasers (bv. Ortur Laser Master 2, xTool D1): betaalbaar, goede fijnheid voor graveren, beperkt in snijcapaciteit bij dik hout.
CO2-lasers (bv. Glowforge, Epilog Zing, K40): ideaal voor hout; krachtiger voor snijden en diep graveren.
Fiber-lasers: zelden gebruikt voor hout; bedoeld voor metalen.
Praktijktip: als je wilt snijden tot 6–10 mm multiplex, is een CO2-machine betrouwbaarder dan een goedkope diode.
Graveren versus snijden
Graveren: je verbrandt of verdampt oppervlaktelaag — kleur en diepte regel je met power, speed en passes.
Snijden: je wil volledig door het materiaal; meestal lagere snelheid en hogere power, soms meerdere passes.
DPI/PPI en resolutie
DPI (dots per inch) bepaalt de beeldresolutie bij rastergravures: hoe hoger de DPI, hoe meer detail maar ook meer brandtijd en mogelijk meer verkoling.
PPI (pulses per inch) of frequency bepaalt het aantal laserpulsen per afstand; hogere PPI levert dichtere, donkerdere gravures (vooral bij diode/CO2 pulstechnieken).
Balanceer resolutie met esthetiek: een fotogravure op 300–600 DPI ziet er scherp uit op berken multiplex; voor grove, rustieke stukken volstaat 150–300 DPI.
Power × tijd = totaal energie-inbreng: meer power of langzamere speed → dieper/duurder graveer.
Frequency/PPI beïnvloedt textuur en kleur.
Meerdere passes bij lagere power geven vaak schonere sneden en minder verbrande randen dan één enkele harde pass.
Waarom houtsoort ertoe doet
Dichtheid, harsgehalte, kleur en nerf bepalen resultaat. Eiken en walnoot geven vaak rijke contrasten; dennen kan ongewenst hars uitdrijven en vlekken. Test altijd met een klein proefvlak.
In de volgende sectie kijken we naar welke houtsoorten en voorbewerking het beste aansluiten bij deze principes — zodat je je instellingen slimmer kiest voordat je aan de poort van de machine staat.
2
Kies en bereid het juiste hout: materialen en voorbewerking
Massief hout, multiplex, MDF of fineer — welk materiaal kies je?
Kies het hout op basis van uiterlijk, stabiliteit en veiligheid:
Massief hout (esdoorn, eiken, walnoot, berken): geeft mooie, natuurlijke contrasten; esdoorn en berken graveren helder en gelijkmatig; eiken toont fijne ringen en diepe contrasten.
Multiplex / berken multiplex: stabiel, goede prijs-kwaliteit voor borden en signalisatie; let op lijmlaag en fineer.
MDF: homogeen oppervlak, perfect voor consistente gravures maar produceert fijne stof en kan harsige randen geven.
Fineer op substrate: ziet er luxe uit maar is dun — snijd niet door het fineer heen.
Praktijktip: voor fotogravures werkt berken multiplex vaak het beste; voor rustieke stukken kies je eiken of walnoot.
Wees alert op harsrijke en beplakte materialen
Harsige naaldhoutsoorten (den, grenen) kunnen bij verhitting hars uitslaan en vlekken veroorzaken. Gelamineerde of gekleurde oppervlakken, beplakt multiplex en sommige MDF-coatings geven giftige dampen (PVC, melamine, bepaalde lakken). Vermijd deze materialen tenzij je hun samenstelling kent en goed ventileert.
Vochtgehalte, vlakheid en korrelrichting
Streef naar 6–10% vochtgehalte voor stabiele resultaten; meet met een houtvochtmeter.
Een krom stuk gaat de focus en diepte van je gravure verstoren — gebruik vlak hout of span het stevig vast.
Korrelrichting beïnvloedt detail: graveren dwars op de nerf kan iets ruigere randen geven.
Schuren en schoonmaken — stap voor stap
Begin grof: schuur ong. 120 grit om eventuele oneffenheden weg te nemen.
Werk door naar 180–220 grit voor een glad oppervlak; voor fijne details kun je afsluiten met 320 grit.
Verwijder stof met een fijne borstel of microvezeldoek en gebruik een afveeg met isopropylalcohol (70–90%) of een tack cloth om olie en vuil te verwijderen.
Voor harsplekken: verwijder zoveel mogelijk met schrapen en oplosmiddel vóór laserwerk.
Tools: een excentrische schuurmachine (Bosch/ Makita), tack cloth en een eenvoudige houtvochtmeter (bijv. Wagner) zijn vaak genoeg.
Maak teststukken en teststrips
Altijd eerst testen op een stuk van hetzelfde hout. Maak een teststrip (20–50 mm breed, 100 mm lang) en noteer instellingen per segment (power, speed, passes). Label met tape en stift — zo vind je snel de ideale combinatie zonder je echte project te verpesten.
Veelvoorkomende valkuilen
Beplakt multiplex met onbekende lijm → slechte snijresultaten en toxische dampen.
Gelakte of geverfde oppervlakken → onvoorspelbare kleuren en rook; test of verwijder de afwerking.
Dikke harsinsluitingen → brandplekken en rookontwikkeling.
Met de juiste materiaalkeuze en voorbereiding bespaar je tijd en voorkom je schade. In het volgende deel leer je hoe je ontwerpen en bestanden klaarmaakt zodat die perfecte testinstellingen ook visueel resultaat opleveren.
3
Ontwerpen en bestanden klaarmaken voor perfecte gravures
Software en bestandsformaten
Kies tools die passen bij jouw workflow:
Vector: Inkscape (gratis), Adobe Illustrator, LightBurn (zeer populair bij hobbyisten en kleine CNC/lasers).
Raster/foto: Photoshop, GIMP, Affinity Photo voor beeldoptimalisatie; exporteer als PNG of TIFF voor verliesvrije kwaliteit. Voor professionele lasers (Epilog, Trotec) werkt SVG/DXF voor vector en PNG/TIFF voor raster het best. LightBurn combineert beide en stuurt direct naar veel hobbylasers (Ortur, NEJE) en pro-machines.
Afbeeldingen optimaliseren: contrast, drempeling en anti-aliasing
Converteer naar grayscale en pas Levels/Curves aan: verhoog contrast zodat details scherp staan.
Voor 1-bit gravures gebruik een drempel (threshold) of proef met dithering (Floyd-Steinberg, Jarvis) voor smooth gradaties; ordered dithering is sneller maar minder vloeiend.
Schakel anti-aliasing uit bij export naar 1-bit PNG; anti-aliasing veroorzaakt vage randen die de laser als halfton interpreteert.
Resolutie voor fotogravures
Start met 300–600 DPI voor standaard CO2-lasers; 300 DPI voor grotere stukken, 600 DPI voor fijne portretten.
Hogere DPI geeft meer detail maar veel langere bewerkingstijd en meer rook/vlekken. Probeer testpatronen om de sweet spot van jouw machine te vinden.
Lijnen, lettertypes en vectorinstellingen
Gebruik volle vlakken (filled shapes) voor graveren en vermijd zeer dunne strokes. Voor snijlijnen stel je stroke in op “hairline” of 0.001″ (0.025 mm) afhankelijk van je software.
Converteer tekst naar outlines/contouren voordat je exporteert; gebruik stevige fonts (bijv. Montserrat, Futura) of single-line fonts als je machine dat ondersteunt. Dunne serifs verbranden snel.
Kerf, uitlijning en lagen
Houd rekening met kerf: de gravuurbreedte (laser spot) is meestal ~0.1–0.2 mm bij veel lenzen; compenseer bij pasvormen of overlays.
Gebruik duidelijke laagnamen: ENGRAVE_RASTER, SCORE_VECTOR, CUT_VECTOR. Zet snijlijnen op een aparte laag met juiste kleurcodering voor je machinesoftware.
Voeg registratietekens of kruisjes toe in hoeken voor multi-pass of materiaalwissel; die helpen bij exacte positionering.
Workflows en sjablonen tegen rookresten
Maak een mock-up in je software en run altijd een proefgravure op een teststuk. Noteer instellingen in een log (materiaal, power, speed, passes).
Gebruik masking tape (3M blauwe schilderstape), transfer tape of tijdelijke sjablonen om rookresten te beperken; verwijder tape direct na graveren voor minder schurende resten.
Voor complexe patronen split je in lagen: eerste pass grove gravure, tweede pass detail, derde pass lichte shading — zo voorkom je verbrande randen en krijg je meer controle over diepte.
4
Machine-instellingen, veiligheid en testmethodes
Welke instellingen pas je als eerste aan?
Bij je eerste run zijn dit de vier essentiële knoppen: vermogen (power), snelheid (speed), frequency/PPI (pulsen per inch) en focushoogte.
Power: regelt hoeveel energie er per punt op het hout komt. Voor CO2-lasers (30–60W) begin je vaak bij 10–30% voor lichte gravures, voor 5–10W diodelasers kun je starten bij 40–70%.
Speed: hoe snel de kop beweegt. Lagere snelheid = meer diepte/brand. Verlaag snelheid bij donkere, dieptewensen.
Frequency/PPI: hogere PPI geeft fijnere grijswaarden maar ook meer verbrande randen en rook. Voor fotogravures 300–600 PPI (CO2), voor diodes eerder 300–400.
Focushoogte: scherpstellen op het oppervlak voor maximale precisie. Gebruik een focus-gaugetje of autofocusfunctie.
Testgrid: stap-voor-stap methode
Maak een systematische test zodat je niet blijft gokken.
Snijd een testvakje (5×5 cm) van hetzelfde hout.
Maak een grid van 5 rijen × 5 kolommen in je ontwerpsoftware. Laat rijen power variëren (bijv. 10%, 30%, 50%, 70%, 90%) en kolommen speed (bijv. snel naar langzaam in logische stappen). Zet PPI vast (bv. 300).
Graveren en visualiseer: noteer per cel diepte, contrast en verbranding.
Herhaal met variërende PPI (300, 400, 500) op een nieuwe grid om halfton-effecten te beoordelen.
Houd een log bij: materiaal, instellingen, ronde resultaten — dat bespaart uren experimenteren later.
Praktijkvoorbeeld: op een 40W CO2 gave je bij populieren vaak 30% power × 400 mm/s voor lichte shading; voor diepe gravures kies je 60% × 200 mm/s in meerdere passes.
Veiligheid — ventilatie en brandpreventie
Ventilatie/afzuiging: leid dampen rechtstreeks naar buiten of gebruik een goede fume-extractor met HEPA + actieve kool (merken: BOFA, Systech, of betaalbare hobbyvarianten van Comgrow).
Rookfilters: HEPA vangt fijnstof, koolfilters neutraliseren geuren en organische dampen.
Brandgevaar: hou altijd een ABC-poederblusser of CO2-blusser binnen handbereik en een branddeken. Houtbrand vraagt vaak water, maar gebruik geen water op elektronische componenten.
Werkprocedures: laat de machine nooit onbeheerd draaien bij hout; gebruik een camera of time-lapse als je wilt weggaan. Schakel noodstop en deur-interlocks in.
Persoonlijke beschermingsmiddelen & onderhoud
PPE: stofmasker (P2/N95), oogbescherming bij diodelasers, hittebestendige handschoenen bij verwijdering van warme stukken.
Dagelijks/wekelijkse onderhoud:
Reinig lenzen en spiegels met lenspapier en 90%+ isopropylalcohol.
Controleer en span riemen, smering van rails (licht olie of speciale railspray).
Kalibreer focus en test autofocus regelmatig.
Controleer ventilatiekanalen op verstopping en vervang filters volgens gebruiksuren.
Met een goed testgrid, strikte veiligheidsroutine en regelmatig onderhoud blijft jouw laser consistent en veilig werken — klaar voor de volgende gravure.
5
Graveertechnieken, afwerking en probleemoplossing
In deze laatste praktische sectie leer je technieken waarmee jouw gravures er professioneel uitzien, plus snelle oplossingen voor veelvoorkomende fouten.
Rookresten verminderen: masking en schoonmaak
Gebruik masking vóór het graveren en direct schoonmaken erna.
Masking: plak Blue Painter’s Tape (3M) of gespecialiseerde laser mask (Oramask/Oracal 813) strak op het oppervlak om rookvlekken te voorkomen.
Tape als randbescherming: breng tape aan op randen of kwetsbare zones; verwijder onmiddellijk na het graveren.
Direct reinigen: veeg rookresten weg met een licht vochtige doek of microvezel zodra het hout is afgekoeld—niet tijdens draaien. Voor hardnekkige resten gebruik je isopropylalcohol (90%+) op een doek.
Praktijktip: ik heb goede resultaten gezien met Oramask op esdoorn voor fotogravures — veel minder nabehandeling nodig.
Meerdere passes en lagere power
Voor diepe gravures minimaliseer schroeien door meerdere lichte passes te doen.
Begin met 20–40% power en hogere snelheid; herhaal 3–6 keer tot gewenste diepte.
Gebruik air assist en 1–2 mm focus-hogere instellingen voor minder brandranden bij elke pass.
Voor diodelasers verlaag power en maak extra passes; voor CO2 kun je iets hogere power gebruiken maar liever meerdere passes dan één brute zet.
Voorbeeldinstelling: bij een 40W CO2 voor 2 mm diepe gravure: 30% power × 250 mm/s × 4 passes.
Afwerking: kies volgens toepassing
Licht schuren: 220–320 grit voor gladde randen; borstelen met staalborstel benadrukt nerf.
Inkt/inkleuren: India ink of acrylink dempt contrast en werkt goed op diepe gravures; verwijder overtollige inkt met een doek en alcohol.
Olie/wax (binnen/braadplanken): gebruik voedselveilige minerale olie of food-safe butcher block oil voor snijplanken; bij meubels kies tung- of danish oil.
Lakken (buiten/duurzaamheid): watergedragen polyurethaan of spar varnish (Rust-Oleum/Minwax) voor weerbestendigheid.
Wax voor matte uitstraling: beeswax of Renaissance Wax als topcoat.
Workflow: maak een checklist en een testkaart met power/speed/PPI, materiaal en datum. Bewaar resultaten (foto + instellingen) in een map of spreadsheet — dat versnelt elk volgend project.
Met deze technieken kun je veelvoorkomende valkuilen vermijden en de kwaliteit van je gravures snel verhogen. Volgende stap: afrondende tips en hoe je klein begint voordat je grotere projecten aanpakt.
Afronding: begin klein, test veel en word beter
Je hebt nu een overzicht van wat er nodig is om hout met een laser te graveren: materiaalkeuze, ontwerpvoorbereiding, machine-instellingen, veiligheid en afwerking. Begin met eenvoudige proefjes op restmateriaal, noteer per proef de instellingen en resultaten, en bouw stap voor stap complexere projecten. Zo leer je snel welke combinaties betrouwbaar werken voor jouw machine en houtsoorten.
Blijf systematisch testen, bewaak veiligheid en houd een logboek bij van fouten en verbeteringen. Deel je bevindingen met andere makers, leer van hun ervaringen en pas die toe. Blijf nieuwsgierig en documenteer je resultaten zorgvuldig. Met geduld en consistente experimenten ontwikkel je een efficiënte workflow en mooie gravures. Veel succes — en geniet van het maken!
Waarom lasergraveren op hout iets voor jou is Droom je van persoonlijke cadeaus, unieke producten of nette prototypes? Lasergraveren op hout geeft je precies die
Waarom kiezen voor een houten tekstbord? Een houten tekstbord geeft direct warmte en karakter aan jouw ruimte. Je combineert het tijdloze gevoel van hout met
Waarom een houten tekstbord een slimme keuze is Een houten tekstbord geeft direct warmte, karakter en persoonlijkheid aan je interieur of winkel. Het is duurzaam,
Waarom een houten snijplank met tekst? Wist je dat een gepersonaliseerde snijplank vaak meer gebruikt wordt en langer bewaard blijft dan een standaard exemplaar? Een
